گزارش تجارت الکترونیکی ایران 1399

گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران (سال 1399)

طی نشست خبری که روز یکشنبه، ششم تیرماه 1400، با حضور رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی برگزار گردید، گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران (سال 1399) رونمایی، تحلیل و منتشر گردید.

به گزارش روابط عمومی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، این مرکز سالانه به منظور اندازه ‏گیری وضعیت تجارت الکترونیکی در کشور و تهیه اطلاعات با کیفیت برای سیاستگذاری و برنامه ‌ریزی، اقدام به انتشار گزارش سالانه تجارت الکترونیکی می‌ نماید. در نشست خبری ششم تیرماه 1400 که توسط این مرکز برگزار گردید، آقای علی رهبری رئیس مرکز، معاونین و جمعی از اصحاب رسانه حضور داشتند و طی آن، گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران (سال 1399) رونمایی، تحلیل و منتشر گردید. در این نشست، به علت رعایت پروتکل های بهداشتی پیشگیری از شیوع کرونا، فقط تعداد محدودی از رسانه ها بصورت حضوری شرکت داشتند و تعداد زیادی از رسانه ها نیز به صورت ویدئوکنفرانسی در این نشست مشارکت نمودند.

در این نشست، آقای رهبری، معاونین و همکاران ایشان توضیحاتی در خصوص نحوه تهیه گزارش، بخش های مختلف آن و توضیح و تحلیل محتوای گزارش ارائه نمودند که خلاصه ای از آن به شرح ذیل می باشد. لازم به ذکر است، همزمان با برگزاری نشست خبری، متن کامل گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران (سال 1399) و اینفوگرافی مربوطه نیز منتشر گردید که از طریق وب سایت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به آدرس https://ecommerce.gov.ir (منوی گزارش تجارت الکترونیکی) و همچنین لینک های انتهای همین خبر نیز در دسترس عموم علاقمندان می باشد.

گزارش تجارت الکترونیکی کشور (سال 1399) به پایش ‏شاخص ‏های تجارت الکترونیکی در سه دسته «زیرساخت تجارت الکترونیکی»، «عملکرد تجارت الکترونیکی» و «روش‌شناسی و جمعیت‏ شناسی تجارت الکترونیکی» می ‌پردازد. داده ‏های مورد نیاز برای اندازه ‏گیری شاخص ‏های زیرساخت و عملکرد از منابعی مانند گزارش ‏های بانک جهانی، مرکز آمار ایران، بانک مرکزی ج.ا.ا. و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، و داده‏ های روش‌ شناسی و جمعیت ‏شناسی اعم از فعالان و مشتریان، با نمونه‏ گیری از واحدهای تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد الکترونیکی و تکمیل پرسشنامه گردآوری شده که اهم نتایج آن به شرح ذیل می باشد:

زیرساخت تجارت الکترونیکی

در این بخش، ضریب نفوذ اینترنت به 112.4 درصد رسیده که حاکی از رشد 20 درصدی نسبت به سال قبل می باشد و ضریب نفوذ تلفن همراه هوشمند نیز به 69 درصد رسیده که نسبت به سال قبل، 28 درصد رشد داشته است. همچنین، بیش از 589 هزار گواهی امضاء الکترونیکی صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود 224 درصد رشد داشته است.

عملکرد تجارت الکترونیکی

در این بخش، ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی 1097 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل، 159 درصد رشد داشته و ارزش حقیقی معاملات تجارت الکترونیکی نیز 154 هزار میلیارد تومان برآورد شده است، که نسبت به مشابه سال قبل، 78 درصد رشد داشته است.

مبلغ هر خرید الکترونیکی نیز به‌طور میانگین 347 هزار تومان برآورد شده که نسبت به سال قبل، 24 درصد رشد داشته و تعداد کل معاملات تجارت الکترونیکی نیز حدود 3 میلیارد فقره بوده که نسبت به سال قبل، 108 درصد رشد داشته است. همچنین، تعداد معاملات الکترونیکی دولتی 338 هزار فقره بوده که نسبت به سال قبل، 35 درصد رشد داشته است.

روش‌شناسی و جمعیت‌ شناسی تجارت الکترونیکی

در این بخش، تعداد اینمادهای اعطا شده در سال 1399 نسبت به سال قبل با رسیدن به بیش از 31 هزار اینماد، 110 درصد رشد را نشان می دهد و 78 درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد، علاوه بر وب‌سایت از شبکه‌های اجتماعی استفاده می ‌کنند.

همچنین حدود 93 درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی، از سرمایه‌ گذار شخصی به منظور توسعه خود استفاده می‌ نمایند و حدود 77 درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی از پست جمهوری اسلامی ایران به منظور ارسال و تحویل کالا استفاده می‌ کنند. 46 درصد از صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد، بین 30 تا 40 سال سن داشته و 76 درصد از اینمادهای اعطا شده در سال 1399نیز مربوط به واحدهای تجارت الکترونیکی با ماهیت حقیقی بوده است.

بطور کلی، در این گزارش سعی بر آن بوده تا خلاصه ‏ای از اهم اطلاعات جمع‏ آوری شده در حوزه تجارت الکترونیکی کشور ارائه گردد. با در نظر گرفتن آمار ارائه شده در گزارش در حوزه زیرساخت تجارت الکترونیکی، از جمله رشد 10 درصدی در حوزه ضریب نفوذ تلفن همراه نسبت به سال 1398، با رسیدن به عدد 155.9 درصد و همچنین رشد 20 درصدی در ضریب نفوذ اینترنت پهن باند با رسیدن به عدد 112.4 درصد که بالاتر از میانگین جهانی و منطقه است؛ می توان گفت زیرساخت ارتباطی قابل قبولی برای رشد تجارت الکترونیکی در کشور وجود دارد.

از سوی دیگر، آمار شاخص ‏های عملکرد تجارت الکترونیکی نشان از رشد مبلغی و تعدادی در تراکنش ‏‏های تجارت الکترونیکی دارد. ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی نسبت به سال 1398 با رشد 159 درصدی همراه بوده است. بعلاوه تعداد کل معاملات تجارت الکترونیکی با رشد 108 درصدی نسبت به سال 1398 مواجه بوده است که نشان از استقبال بیشتر خریداران از خرید اینترنتی بوده است.

همچنین بررسی آمار جمعیت ‏شناسی نشان ‏دهنده تعداد رو به رشد واحدهای تجارت الکترونیکی است. با اینحال در سال 1399 نیز سهم زنان از مالکیت واحدهای تجارت الکترونیکی 14 درصد بوده و بسیار کمتر از مردان است. علاوه بر این، بیش از 93 درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی از سرمایه شخصی خود جهت راه‏اندازی و توسعه استفاده می ‏نمایند.

در نهایت با در نظر گرفتن امار ارائه شده، می ‏توان نتیجه گرفت که هر چند تجارت الکترونیکی در ایران به طور کلی در مسیر رشد قرار دارد اما همچنان با موانعی از قبیل شرایط اقتصادی پرنوسان، ایجاد محدودیت ‏های متعدد، سیاستگذاری ‏های نادرست و عدم آموزش و اطلاع رسانی کافی به عموم در خصوص تجارت الکترونیکی روبروست که می بایست جهت رفع آنها به بهبود عملکرد در حوزه سیاستگذاری، فرهنگ ‏سازی و آموزش پرداخته شود.